Нойргүйдэл нь стресс, өдөр тутмын буруу дэглэм, эрүүл мэндийн асуудал, тэр ч байтугай хэвшсэн унтах зан үйл зэрэг янз бүрийн хүчин зүйлээс үүдэлтэй байдаг. SM-Clinic-ийн нойрны эмч, зүрх судасны эмч Наталья Золотарева нойргүйдлийг эмгүйгээр хэрхэн даван туулах талаар Gazeta.Ru-д ярьжээ.
Одоогийн байдлаар танин мэдэхүйн зан үйлийн эмчилгээ нь эм хэрэглэхгүйгээр нойргүйдэлтэй тэмцэх хамгийн үр дүнтэй аргуудын нэг. Энэ нь нойрны чанарыг сайжруулах, шөнийн цагаар сэрэх давтамжийг багасгахын тулд нойртой холбоотой бодол санаа, зан үйлийг өөрчлөх зорилготой юм.
Эмч энэ талаар хэд хэдэн зөвлөгөө өгөв.
Эхнийх нь нойрны өдрийн тэмдэглэл хөтөлж, унтах цаг, сэрэх цаг, хэдэн цаг унтдаг, нойронд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг (жишээлбэл, стресс, архины хэрэглээ) бүртгэх явдал юм. Бүртгэлд дүн шинжилгээ хийснээр та хэв маяг, зан үйлээ зөв тодорхойлж чадна.
Мөн булчинг аажмаар тайвшруулах нь биеийн янз бүрийн булчингийн бүлгүүдийг дараалан чангалж, тайвшруулах арга юм. Хөлийн булчингаас эхлээд аажмаар толгой руугаа чиглэж, булчингийн бүлэг бүрийг 5 секундийн турш чангалж, дараа нь 30 секундийн турш суллана.
“4-7-8” амьсгалын дасгал хийж эхлээрэй. “4 тоолж хамраараа амьсгалаа аваад, дараа нь амьсгалаа бариад 7 тоолж, 8 тоолж амаараа амьсгалаа гаргана. Энэ мөчлөгийг өдрийн цагаар, мөн унтахын өмнө үе үе хэдэн минутын турш давтана. Энэ аргыг хэрэглэснээр зүрхний цохилтыг удаашруулж, мэдрэлийн системийг тайвшруулж чадна.
Хамгийн гол нь өөртөө тав тухтай унтах орчныг бүрдүүлэх шаардлагатай. Унтлагын өрөө сэрүүн байх ёстой, ойролцоогоор 18-20 градус. Гаднын дуу чимээг хаахын тулд дуу чихний бөглөө ашигла. Унтлагын өрөө хангалттай харанхуй байгаа эсэхийг шалгаарай. Шаардлагатай бол нүдний маск хэрэглээрэй. Тав тухтай ор нь бас чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Үүн дээр гудас, дэр нь биеийн зөв байрлалыг дэмжих тулд сонголтоо зөв хийгээрэй гэсэн юм.
“Ухаалаг утас, компьютер, таблетын дэлгэцээс гарч буй цэнхэр гэрэл нь нойрыг хүргэдэг даавар болох мелатонины үйлдвэрлэлийг дарангуйлдаг. Унтахаас 2 цагийн өмнө ийм төхөөрөмжийг хэрэглэхээ болих нь зүйтэй” гэж нойрны эмч зөвлөж байна. Мөн биеийн тамирын дасгал хөдөлгөөнийг хадгалах нь чухал. Байнгын дасгал хөдөлгөөн нь нойрыг сайжруулахад тусалдаг. Гэхдээ мэдрэлийн системийг өдөөдөг тул унтахынхаа өмнө эрчимтэй дасгал хийхээс зайлсхийхийг эмч зөвлөж байна.
“Үдшийн цагаар кофейн, архи, хүнд хоол идэхээс зайлсхий. Оройн хоол хөнгөн байх ёстой бөгөөд унтахаас хоёр цагийн өмнө идэхгүй байвал зүгээр. Триптофанаар баялаг зарим хоол хүнс (жишээлбэл, банана, цацагт хяруул) нь тайвшрахад тусалдаг серотонин, мелатонины үйлдвэрлэлийг дэмждэг” гэж мэргэжилтэн нэмж хэлэв. Мөн тэрээр нойргүйдлийн гол шалтгаануудын нэг нь стресс гэдгийг онцолсон байна. Түүнтэй тэмцэх арга замыг эрэлхийл. Өдрийн тэмдэглэл хөтлөх, бясалгал хийх, хоббитой болох, хайртай хүмүүстэйгээ харилцах.
“Хэрэв нойргүйдэл нэлээд удаан үргэлжилж, өдөр тутмын амьдралд саад болж, өөрөө үүнийг даван туулж чадахгүй бол нойрны эмчид хандах хэрэгтэй. Эмч таны нойрны асуудлын шалтгааныг тодорхойлж, зохих эмчилгээ хийх боломжтой болно”.
З.Батцэцэг