УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн /2025.04.02/ хуралдаан эхэлж Авлигатай тэмцэх газар /АТГ/-ын даргыг улираан томилуулах тухай Ерөнхий сайдын саналыг хэлэлцэж 72.2 хувиар дэмжлээ.
АТГ-ын даргыг улираан томилох саналыг хэлэлцэж байгаатай холбоотойгоор гишүүд асуулт тавьж, хариулт авав.
УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам: Зургаан жил Монгол Улсын авлигатай тэмцэх ажлыг хариуцаж байсан хүн дахиад 6 жил ажиллахаар орж ирсэн хүнээс авлигын индексийг асуухаас аргагүй. Манай улс өнгөрсөн жил авлигын төсөөллийн индексээр 100 онооноос 30 оноо авсан. 30 оноо авна гэдэг муугийн муу дүн.
Монгол Улс авлигын эсрэг конвенцид нэгдэж ороод “Транспрэнси интернэшнл” гэдэг байгууллагыг хүлээн зөвшөөрч энэ байгууллагаар судалгааг хийлгүүлээд тэндээс эксперт ирж жил бүр судалгаа хийдэг. Энэ байгууллагын олон улсын хуралд жил бүр танайхаас хүмүүс орж оролцдог. 130 гаруй орноос 121-т орчихсон явж байгаа. Бидэнтэй зэрэгцээд Хойд Солонгос, мөн иргэний дайнтай орнууд явж байна. Авлигын индексийг та хүлээн зөвшөөрөх үү.
Ирж байгаа гомдол өссөн 1863 болсон гэлээ. Хэдэн хувь нь шийдэгдсэн бэ, 2024 он гэхэд. Шийдэгдсэн хэргийн хувиар л ажлын үзүүлэлтийг харна. Нийгмийн анхааралд орсон хэргийг хурдан шийддэг, зарим хэргийг 2-3 жил гацааж байгаа маш олон хэрэг бий. 1863 хэрэгт багш, эмч нартай холбоотой хэдэн асуудал байдаг юм. Төрийн албан тушаалтны хэрэг нь хэдэн хувь байдаг юм.
Боловсролын зээлийн сангийн хэрэгт маш олон хүн холбогдсон, хэдийг нь шалгаад хэрэг үүсгээд шүүхэд шилжүүлсэн юм бэ. Тоог мэдмээр байна.
АТГ-ын дарга З.Дашдаваа:
-“Транспрэнси интернэшнл” байгууллагаас гаргаж байгаа төсөөллийн индексээр 180 орноос Монгол Улс 114 дүгээрт буюу 33 оноотой явж байна. Анх 13 индикатор, сүүлийн үед 9 индикатор байгууллага үнэлгээ өгдөг болсон. Төсөөллийн индексээр 101 орон хөдөлгөөнгүй байна, 79 орны индекс хөдөлж байгаа. Манай улсын хувьд хөдөлж байгаа оронд ордог, 33-39 оноотой явж байгаа. Төсөөллийн индекс маань 4-5 зөвлөмжийг тогтмол өгдөг.
Нэгдүгээрт, Шүгэл үлээгчийн тухай хууль батлаач ээ, хоёрдугаарт, намынхаа санхүүжилтийг ил тод болго. Төрийн өмчит компаниудынхаа засаглалыг сайжруул, худалдан авах ажиллагааны чиглэлээр хуулиа сайжруул гэдэг зөвлөмж өгдөг. АТГ рольтой ажиллах ёстой гэдэг утгаар үндэсний хөтөлбөрт эдгээр оруулаад хэрэгжүүлээд явж байна.
Төсөөллийн индекс АТГ -ын ажлыг үнэлэхээс гадна манай улс орныг үнэлж байгаа. УИХ, Засгийн газраас гаргаж байгаа шийдвэр төсөөллийн индекст хамаарч байгаа.
Улс орон даяараа л олны анхаарал татсан хэргийг ярьж хөөрч байгаа учраас төсөөллийн индекст нөлөөлж байгаа.
АТГ-ын үйл ажиллагааг 2023 онд НҮБ -ын Авлигын эсрэг конвенциос ирж үнэлсэн. Хоёр, тавдугаар бүлгийг үнэлсэн. Тавдугаар бүлэг нь хөрөнгө буцаах, хоёрдугаар бүлэг нь урьдчилан сэргийлэх ажлын чиглэлээр. Монгол Улсын АТГ-ын үйл ажиллагаа хэвийн, ахицтай явж байгаа гэдэг үнэлгээг өгөөд явсан. Мөн Европын эдийн засгийн аюулгүй байдалд 16 орон нэгдсэний нэг нь Монгол Улс тайлан гаргаж явдаг. Тус байгууллага бидэнд авлигатай тэмцэх үйл ажиллагаа хэвийн явж байна гэдэг үнэлгээг өгсөн.
Боловсролын зээлийн сан /БЗС/ дээр 8 хэрэг хэрэг бүртгэлийн, мөрдөн байцаалтын хоёр хэрэг байна. Нэг хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн. 590 сая төгрөгийн хохирлыг БЗС-д нөхөн төлүүлсэн байдалтай байна.
Нийт ирсэн өргөдөл гомдлын 98 хувийг шийдвэрлэсэн. Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх юм уу, эсвэл татгалзах санал прокурорт гаргасан байна гэсэн үг. Төрийн үйлчилгээний албан тушаалтан 14 хувийг эзэлж байна.
Авлигын эсрэг хуульд зааснаар АТГ-ын даргыг Ерөнхий сайд санал болгож, УИХ томилохоор заасан. Иймээс Ерөнхий сайд бүрэн эрхийнхээ хүрээнд АТГ-ын одоогийн удирдлагыг дахин 6 жил ажиллуулахаар санал дэвшүүлсэн юм.