Үхэл, амьдрал хоёрын дундуур шургаж, хүний амь аварсан хүнд хорих ял оноочихлоо. Яана даа. Шүүхийн бэлгэдэл болох дэнсний 2 тавган дээр П.Батчулуун эмчийн алдаа, оноо хоёрыг тавибал оноо нь хүнд баймаар юм даа, яаж ч бодсон. Алдаа, оноо хоёрыг дэнсэлдэг шүүх П.Батчулуун эмчийн алдааг хүний амь аварсан гавьяанаас нь хүнд гээд яллачихлаа. П.Батчулуун эмч алдаа гаргасан шиг шүүгч бас алдаа гаргасан гэж үзэж болох биз. Эмч хүн, шүүгч ч хүн. Бүгд л алдаа гаргах магадлалтай.

Эрүүгийн хуулийн 15.3 дугаар зүйл. Хүний цус, эс, эд, эрхтнийг хууль бусаар авах

2. Хууран мэхэлж, эсхүл хүч хэрэглэж, эсхүл хүч хэрэглэхээр заналхийлж хүний эд, эрхтнийг авсан бол 2 жилээс 8 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

Энэ бол П.Батчулуун эмчийг ялласан зүйл, заалт. Түүнд 2.6 жил хорих ял оноосон. Хүнийг хууран мэхэлж, хүний эд эрхтнийг авсан хэмээн түүнийг буруутгав.

Эргэн сануулахад, нийслэлийн Баянгол дүүргийн 14-р хороонд 2023 оны 8-р сарын 5-6-нд шилжих шөнө замын ослоор нас барсан А-г донор болгохыг П.Батчулуун эмч ар гэрийнхнээр нь зөвшөөрүүлж, элэг, бөөр, түүний эргэн тойрны судсыг авах зөвшөөрөл авчээ. Харин цөсний хүүдий, доод мөчдийн толгой шөрмөсийг нь бэхлэгдэх хэсэг болох тойг яс, шаант ясны бэхлэгдэх хэсэгтэй хамт, саран жийргэвч шөрмөсийг шаант ясны дээд булуутай хамт, хоёр дунд чөмөгний доод булууг 3 шөрмөстэй хамт авахаа хэлээгүй, зөвшөөрөлгүй авсан гэж түүнийг буруутгасан байна.

Цөсний хүүдий бол элгэнд бэхлэгдсэн эрхтэн. Элэгнээс ялгардаг цөвийг нарийн гэдэс рүү дамжуулах үүрэгтэй. Элгийг нь авахад, цөсний хүүдий хамт авагдана. Ойлгомжтой. Тархи нь үхсэн донороос цөсний хүүдийг хуулж аваад, хэвлий дотор нь үлдээнэ гэж байхгүй. Элэг шилжүүлэн суулгуулах хүнд элэг нь цөсний хүүдийтэйгээ хэрэгтэй. Амьд донороос бол бүтэн элэг авдаггүй, талыг нь тайрч авдаг учир цөсний хүүдийг нь үлдээдэг. Мэдээжийн ийм зүйл дээр хүнийг яллаж болохгүй.  

Харин доод мөчдийн хувьд П.Батчулуун эмчийн алдаа. Тэдгээр эд, эрхтнийг хүлээн эмнэлгийн орон дээр шаналж байгаа өвчтөн байсан учраас л тэр эмч тэдгээрийг авсан байж таарна. Өөртөө шөрмөс, тойг нэмж суулгахгүй л байлгүй. Үүнийг бодолцож үзэх ёстой биш гэж үү?

П.Батчулуун эмчид тохиолдсон энэ явдал Донорын тухай хуулиа дахин сайжруулах шаардлагатайг харуулж байна. “Тархины үхэл бол жинхэнэ үхэл мөн” гэдгийг Харвардын их сургуулийн эрдэмтэд 1967 онд баталж, ямар тохиолдолд өвчтөнийг тархины үхэл гэж оношлох вэ гэдэг шалгуур үзүүлэлтийг гаргажээ. Үүнийг ДЭМБ хүлээн зөвшөөрснөөр тархины үхэл гэж оношлогдсон хүнийг анагаах ухаан үхсэн гэж тооцдог болсон байна. Эмч хүний нүдээр харвал, үхсэн хүний эрүүл эд, эрхтнийг газарт булах хайран байгаа л даа.

Манай улс одоогоор донороос бөөр, элэг, шөрмөс, чөмөг авч байна. Шилжүүлэн суулгаж чадаж байгаа эрхтэн нь энэ. Гэтэл хүн өчнөөн эрхтэнтэй. Эд, эс гээд яривал тоймгүй. Тэр бүрийг авч, шилжүүлэн суулгадаг болбол дахиад олон хүн аварна. Гэвч Донорын тухай хуулиа сайжруулахгүй бол тархи нь үхсэн хүнийг донор болгоё гэж ар гэрийнхнээс нь гуйх эмч, донороос эд, эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэсзасалч олдохгүй болж байх шиг. П.Батчулуун эмчийг яллахыг харсан ямар ч эмч одоо ийм эрсдэлээс татгалзах л байлгүй. Эмч ч гэсэн хүн. Ардаа амьдралтай, хүсэл тэмүүлэлтэй. Хүн аврах гээд ялтан болохыг эмч байтугай, өөр хэн ч хүсэхгүй.  

Гадаадын зарим улс донороос эрхтэн шилжүүлэн суулгахдаа заавал зөвшөөрөл авч бичгээр албажуулахыг шаарддаг бол зарим нь татгалзаагүй бол зөвшөөрсөнд тооцдог ажээ. Монгол Улс донорын ар гэрийн бүх хүнээс зөвшөөрөл авч, тусгай карт бөглүүлэн, гарын үсэг зуруулдаг. Хатуу журамтай.

Иргэд донор болох хүсэлтээ  “И-Монголиа” системээр гаргах боломжтой. “И-Монгол академи” УТҮГ, Эрүүл мэндийн яам, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Санхүүгийн мэдээллийн технологийн төв, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвийн Эс, эд, эрхтэн шилжүүлэн суулгах үйл ажиллагааг зохицуулах алба хамтран 2024.09.16-нд “И-Монголиа” системд “Донорын зөвшөөрлийн хүсэлт” гэсэн цонх бий болгосон юм.

П.Батчулуун эмчийн удирдлаган доор энэ алба донорын эгнээг өргөжүүлэхээр энэ мэтчилэн хичээж ирлээ. Ингэх явцдаа гаргасан алдаан дээр нь дөрөөлөөд, донорын ирээдүйг баллаж болохгүй. Түүний оронд энэ мэт хийж буй ажлаа сайн сурталчилж, олон нийтэд таниулах хэрэгтэй.

Их Британи, Испани, Австрали гэх мэт улс иргэдээ бүгдийг нь донор хэмээн үздэг. Донор болохыг эсэргүүцсэн хүмүүсийг донорын жагсаалтаас хасан, насанд хүрч, иргэний үнэмлэх авсан хүн бүрийг донорын жагсаалтад нэмдэг ажээ. Энэ бол хүний амь аврах боломжийг ихэсгэсэн, эмчийг донор хайж явахад хүргэдэггүй сайн зохицуулалт. Тэгвэл АНУ, Япон гэх зэрэг улс өөрийгөө донор болгохыг гэрээслээгүй л бол ямар ч хүнийг донор болгодоггүй. Энэ нь хүний амь аврах боломжийг багасгасан ч гэлээ эмчийн үндсэн үүрэг дээр донор хайх ажил нэмдэггүй.

7 тэрбум хүнтэй Дэлхийд бид 3.5 саяулаа. 1 тэрбум 420 сая хүнтэй Хятад улс хүн амаа өсгөхөд анхаарч байхад, Монгол Улсад иргэн бүрийн амь маш үнэтэй байх ёстой. Хүний амь аврах ажлыг эмч, аврагч, цагдаад даатгачхаад, элдвээр баалаад байж болохгүй. Их Британи, Испани, Австрали шиг Монгол Улсын иргэн бүрийг донор гээд тооцчихвол яасан юм бэ! Донорын хуульдаа л тийм өөрчлөлт оруулчихъя.